Ayurveda & de seizoenen

Naast spijsvertering (agni), constitutie (Vata, Pitta, Kapha) en onbalans spelen ook de seizoenen een belangrijke rol bij het bepalen van de juiste keuze van voeding en leefstijl.

Net als de dosha’s Vata, Pitta en Kapha, heeft ieder seizoen zijn eigen specifieke kenmerken en elementen. Ieder seizoen heeft als het ware een eigen constitutie en affiniteit met bepaalde dosha’s zodat deze dosha’s in het betreffende seizoen meer kans hebben om uit balans te raken. Want gelijken versterken met elkaar. ‘Like increases like’ geldt ook in de seizoenen.

 

Herfst
De Vata dosha is verbonden aan de herfst en de elementen lucht en ether behorende bij Vata zijn het meest voelbaar in dit seizoen.

Het is periode waarin je meer behoefte hebt aan stilte en meer naar binnen willen keren na een drukke, warme zomer. De energie kan bij onbalans omslaan in onrust. Vata staat ook voor creativiteit en beweging (lucht element). Daarom adviseert Ayurveda om aan het begin van de herfst een reiniging te doen zodat de hitte losgelaten kan worden en het lichaam tot rust kan komen.

 

Klachten zoals droge huid, constipatie, gewrichtspijnen, slapeloosheid, angsten en zenuwaandoeningen kunnen verergeren in de herfst.

 

Tips/ advies om onbalans in de herfst te voorkomen

• Sta vroeg op om de stille energie mee te pakken
• Minimaliseer het gebruik van TV, mobiele telefoons en internet. Ze zorgen voor extra onrust in het zenuwstelsel
• Abhyanga. Masseer jezelf dagelijks met warme olie, zoals met sesamolie met lavendel
• Kies voor een kalmerende pranayama en yoga zoals nidra
• Vermijd koffie of andere stimulerende dranken
• Zorg voor voldoende slaap. In de herfst heb je meer slaap nodig dan in de zomer
• Eet voedende, warme en zoete voeding zoals pompoensoep, appelmoes met kaneel en havermout. Vermijd rauwe voeding (salades, sushi)
• Zorg voor regelmaat; zelfde tijd opstaan en naar bed, dezelfde tijden ontbijt, lunch en diner

 

 

Winter
In de winter nemen zowel Vata als Kapha toe vanwege hun koude kwaliteiten. Het is een behoorlijke uitdaging om beide in balans te houden omdat ondanks dat ze beide koude kwaliteiten hebben ze verder nogal tegengestelde eigenschappen bezitten. Vata is al wat toegenomen door de herfst. De agni is op z’n sterkte in de winter en heeft dus wat zwaardere voeding nodig, maar tegelijkertijd verhoogd kapha doordat we zwaardere en vettere voeding eten en dat brengt Kapha uit balans waardoor we kunnen aankomen. Klachten zoals verkoudheid, depressie en najaarsmoeheid als gevolg van Kapha uit balans zijn typische kwalen die tegen het einde van de winter/begin van de lente naar buiten komen als gevolg van die onbalans.

 

Tips om Vata/Kapha te balanceren

• Abhyanga. Masseer jezelf dagelijks met warme olie, zoals met sesamolie. Amandelolie is ook heel geschikt voor het gezicht
• Bij neiging tot overgewicht kun je na de abhyanga je lijf schrubben
• Zorg voor voldoende lichaamsbeweging zoals yoga (zonnegroet is top!), wandelen en de wat intensievere sporten Dit zorgt voor een goede doorbloeding en dat je je niet zwaar en lethargisch voelt
• Ga regelmatig naar buiten voor frisse lucht
• Zorg dat je warm blijft
• Drink voedende warme dranken zoals chai latte of warme melk met anijs

 

 

Lente
Na een periode van weinig licht, breekt in de lente weer een lichtere periode aan. De bloemen gaan weer bloeien, er komen weer groene blaadjes aan de bomen en lammetjes zijn weer veelvuldig te zien in het landschap.

De lente correspondeert met de Kapha dosha. Mensen met deze dosha in hun constitutie zijn in deze periode dan ook gevoeliger voor Kapha kwaaltjes zoals verkoudheid, sinuscongestie en allergieën (denk aan hooikoorts). Overigens zijn we allemaal wat gevoeliger voor ziekte bij de overgang naar een nieuw weertype. Het lichaam moet zich aanpassen aan de nieuwe temperatuur en het licht. Dus ook als je niet een Kapha type kan je wel last hebben van typsche Kapha kwaaltjes.  

 

De lente is dan ook dé periode om net als in de herfst een reiniging te doen. Het doel is om de opgehoopte Kapha te laten smelten zodat het lichaam de zwaarte kan loslaten en de lichtheid van de lente kan omarmen.

 

Tips om Kapha te balanceren

• Sta vroeg op. Ook als je er geen zin in hebt
• Ga lekker sporten. Ook als je er geen zin in hebt
• Vermijd zwaar en vet voedsel. Blijf ook wel van zoet en zout
• Eet vooral voeding met de smaken bitter, scherp en wrang  
• Heb je last van slijm, doe na het opstaan dagelijks aan oil pulling met sesam- of kokosolie. In Ayurveda noemen ze dit Gandusha
• Zorg ervoor dat je voeding droog (dus vetarm), warm en licht verteerbaar is. Focus op groente en mungbonen. Vermijd zoveel mogelijk koolhydraten, zoals brood en rijst om je spijsvertering rust te gunnen. Voeg voldoende specerijen toe aan je maaltijen
• Doe geen dutjes overdag
• Eet liever groenten dan fruit
• Plan een Pinda Swedena massage in om het lymfesysteem te stimuleren zodat de afvalstoffen kunnen afvoeren

 

 

Zomer
Hot, hot, hot! De zomer is het seizoen waarin de temperaturen flink stijgen.

De elementen vuur en water spelen dan de grootste rol, maar het agni is op z’n zwakst. De warmte openen onze poriën waardoor een groot gedeelte van de warmte van het vuur vervliegt. Dit is dan ook de reden dat we minder trek hebben in grote maaltijden en dat vaak een salade voldoende is. 

 

Tips om Pitta te balanceren

• Blijf uit de zon, draag een hoed
• Beperk sporten
• Drink koelende dranken (geen koude dranken) op kamertemperatuur en vermijd koffie
• Kook met kokosolie
• Vermijd te veel zout, scherpe, zure smaken in je voeding
• Zorg voor lichte, verkoelende voeding zoals salades (voeg wat olie toe zodat vata niet verhoogd) en groentegerechten
• Zwemmen en wandelen in het bos
• Masseer je voetzolen met kokosolie
• Matig met alcohol. Dit werkt namelijk verhittend. Als je toch iets alcoholisch wilt drinken kies dan liever voor een biertje dan voor een wijntje
• Bij migraine/hoofdpijn: masseer je slapen in met ghee voor het slapen gaan

Rond eind augustus/begin september begint Vata toe te nemen. Dat is een goed moment om alvast preventief te werk te gaan door bijvoorbeeld geen salades meer te eten en meer rust, regelmaat en reinheid toe te passen.

 

 

Overzicht dosha’s en de werking tijdens de seizoenen

	Zomer	Herfst	Winter	Lente
Vata	+	+ +	+ +
Pitta	+ +			+
Kapha		+	+	+ +

 

Hopelijk ga je wat soepeler door de seizoenen heeft met deze tips en trics. Wil je begeleiding bij het in balans brengen van jouw mind & body, plan dan nu jouw consult in of kijk hier voor de verschillende mogelijkheden.